Kanun ve yönetmelik, vekâletname, mahkeme kararı, tahkim kararı, dilekçe, sözleşme, şirket kuruluş evrakları, patent ve marka başvuruları gibi hukuki belgelerin çevirisini kapsayan hukuki çeviri oldukça hassas bir süreçtir. Kaynak metnin herhangi bir hata olmaksızın ve anlam belirsizliğine yol açmaksızın hedef metne dönüştürüldüğü bu süreçte çevirmenin de sahip olması gereken bazı özellikler vardır.

İlk olarak, hukuki çevirmen hem kaynak hem de erek dile tam anlamıyla hâkim olmalıdır. Diğer metinler ile karşılaştırıldığında, hukuki metinler daha uzun ve karmaşık cümlelerden oluşabilmektedir. Örneğin, bir sözleşmeyi çevirirken yarım sayfalık bir cümle ile karşılaşmak olası bir durumdur. Böyle bir durumda çevirmenin kaynak metindeki söz konusu cümleyi anlayıp hedef metne aktarabilmesi için her iki dile de hâkim olması gerekmektedir.

İkinci olarak, hukuk sistemlerinin ülkeler arasında farklılık göstermesinden dolayı hukuki çevirmenin hem kaynak metnin hem de hedef metnin ait olduğu hukuk sistemini çok iyi bilmesi gerekmektedir. Bir hukuk sistemine ait bir kavramın bir diğer hukuk sisteminde karşılığı olmayabilir. Böyle bir durumda hukuki çevirmen en doğru karşılığı bulmak için araştırmaya istekli olmalıdır.

Üçüncü olarak, hukuki çevirmen hukuk terimlerine tam anlamıyla hâkim olmalıdır. Bu durum tüm uzmanlık alanı çevirileri için geçerlidir. Fakat hukuki çeviriyi diğer uzmanlık alanı çevirilerinden ayıran nokta, günlük hayatımızda kullandığımız ve aynı anlama sahip olduğunu düşündüğümüz iki kelimenin hukuki metinlerde farklı anlama sahip iki kelime olarak karşımıza çıkmasıdır. Buna basit bir örnek olarak “anlaşma” ve “sözleşme” kelimeleri verilebilir. Aynı şekilde her gün kullandığımız bir kelime hukuki bir metinde farklı anlama sahip olabilir. Bunun örneği olarak da İngilizce dilindeki “representation” kelimesi verilebilir. “Representation” kelimesi hukuki çevirisi dışındaki uzmanlık alanı çevirilerinde bağlama göre genellikle “temsil” anlamına sahipken, hukuki çeviride bu anlamının yanı sıra “beyan” anlamına da sahiptir. Bu yüzden hatasız çeviri için hukuk terimlerine hâkim olmak bir zorunluluktur. Bu noktada basılı bir hukuk terimleri sözlüğüne sahip olmak ve interneti aktif olarak araştırma için kullanmak yerinde olacaktır. Hukuki çeviri yaparken yalnızca internet üzerinden erişilen sözlüklerden yararlanmak ve bulunan karşılığı uygun olup olmadığına bakmaksızın kullanmak telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurabilir. Hukuki çevirmen için bir diğer zorlayıcı durum da Türkçe hukuki metinlerde yoğun olarak kullanılan Arapça ve Farsça kökenli terimlerdir. Bunun için de yine basılı bir açıklamalı hukuk terimleri sözlüğü edinmek veya Adalet Bakanlığı’nın online hukuk sözlüğü gibi güvenilir kaynaklara başvurmak mümkündür.

Yukarıda belirttiğim özellikleri etkin bir şekilde kullanarak kaliteli bir hukuki çeviri yapmak için gereken en önemli nokta ise deneyimdir. Hukuki çeviri konusunda deneyim sahibi olmadan hukuki metinler çevirmek hem çevirmen hem de ilgili taraflar bakımından çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Örneğin, Rusya’da faaliyet gösteren bir şirket ve Türkiye’de faaliyet gösteren bir şirket arasında yapılan ticari sözleşmeyi ele alalım. Bu sözleşme Rusça dilinde hazırlanmış ve Rus bir tercüman tarafından İngilizce diline çevrilmiştir. Bu İngilizce metin düşük anlamlı veya muğlak cümleler içerebilir. Bizim ise bu İngilizce metni Türkçe diline çevirmemiz beklenmektedir. Bu noktada deneyimli bir hukuki çevirmen daha önceden benzer metinler çevirdiği için daha az zorlanacaktır. Fakat deneyimsiz bir çevirmenin hata yapma ihtimali çok daha yüksek olacaktır. Bu ve benzeri nedenlerden dolayı deneyimin hukuki çeviride en önemli ve birleştirici unsur olduğu kanısındayım. Deneyim kazanmak için en doğru yolun da bir hukuk bürosunda veya hukuki çeviri üzerine yoğunlaşmış bir tercüme bürosunda belirli bir süre denetim altında çeviri yapmak ve gerek kaynak gerek erek dilde hukuki metinleri incelemek olduğunu düşünüyorum.

İyi bir hukuki çevirmen olmak için sahip olunması gereken araştırmacı ruhu ve sabrı kaybetmemeniz dileğiyle.